Kun je blijven boeren bij een hoog grondwaterpeil  en hoe dan? Met die vraag gaan we op de Hoogwaterboerderij van KTC Zegveld aan de slag. Ontdekken, grenzen verkennen en verleggen, maar vooral: open en eerlijk onderzoeken wat kan en niet kan.

Het grondwaterpeil omhoog zetten heeft consequenties voor de melkveehouderij. Met name op onderstaande thema’s verwachten we voor het melkveebedrijf nadelige gevolgen.

  • Draagkracht

    Hoe hoger het grondwaterpeil, hoe natter de bodem en hoe lager daardoor de draagkracht. Zeker voor veengronden die veel organische stof bevatten en daardoor al minder draagkracht hebben, een extra aandachtspunt. Weiden en maaien worden daardoor lastiger. Het niet kunnen oogsten van gras door koe of machine, raakt direct aan het verdienmodel van de melkveehouderij: veel melk uit gras produceren.

  • Graskwaliteit

    Een hoger grondwaterpeil leidt vrijwel zeker tot een lagere hoeveelheid eiwit en mogelijk ook VEM in het gras. Mindere graskwaliteit betekent meer bijvoeding en dus meer kosten voor de melkveehouder. Minder eiwit in met name het najaarsgras, wat normaal op veengrond in overmaat aanwezig is kan echter ook een bijdrage leveren aan een betere stikstofbenutting en daarmee minder ammoniak uitstoot.

  • Stikstofleverend vermogen van de bodem.

    Veengronden leveren van nature veel stikstof waardoor er minder kunstmest nodig is. Door het grondwaterpeil omhoog te brengen daalt de veenafbraak maar loopt ook het stikstofleverend vermogen van de bodem terug. Mogelijk is voor eenzelfde grasproductie als bij een lager grondwaterpeil dus meer bemesting nodig.

  • Kwaliteit oppervlaktewater

    Vernatten van veen zorgt leidt mogelijk tot meer uit- en afspoeling van meststoffen. Dat is slecht voor de waterkwaliteit en strookt niet met de KRW-doelstellingen. Minder bemesten lijkt de meest logische oplossing, maar dat heeft weer consequenties, o.a. voor bodem en gewas.

Kortom: het grondwaterpeil omhoog zetten raakt aan veel facetten van het melkvee-bedrijfssysteem. Hoe groot het effect is van het hoge peil op deze thema’s en wat daar de impact van is voor de het melkveebedrijf is nog niet bekend. Ook de oplossingen weten we (nog) niet, maar gaan we wel onderzoeken. Daarom toetsen we de komende 3 jaar elk onderzoek op de Hoogwaterboerderij dan ook aan de praktijk van het boerenbedrijf.

De Hoogwaterboerderij is praktijklocatie voor het programma Boeren bij Hoog Water van het Veenweiden Innovatiecentrum, en een van de 23 innovatieve experimenten binnen de Regio Deal Bodemdaling Groene Hart. Boeren bij Hoog Water richt zich op de ontwikkeling van een veenweidenbedrijf met minimale klimaatimpact. Een nieuw economisch rendabel bedrijfsmodel met melkvee, bij minimaal gebruik van kunstmest en krachtvoer. Daarmee draagt Boeren bij Hoog Water niet  alleen bij aan het verminderen van bodemdaling, maar ook aan de reductie van stikstofemissies en het verbeteren van waterkwaliteit.