Met de vele regen van de afgelopen maanden, is de aandacht voor de droogte van het afgelopen jaar wat weggeëbd. Logisch, we hebben immers genoeg andere zaken aan ons hoofd die acute aandacht vragen. Zo ontspint zich een stevige discussie over de toekomst van landbouw in het algemeen en in de veenweiden in het bijzonder. Is het nog wel geoorloofd om veehouderij te bedrijven op veenweidegronden en wat zijn de alternatieven? ‘Boeren bij Hoog Water’ is opgezet om een perspectief voor landbouw voor de langere termijn te onderzoeken. Centraal staat een hoger grondwaterpeil en de consequenties die dat heeft voor de economie, broeikasgasemissie, biodiversiteit en de veranderingen in bodemkwaliteit.
Naast Boeren bij Hoog Water wordt in het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) diepgravend onderzoek gedaan naar de broeikasgasemissies bij verschillende maatregelen waaronder vernatting. Dat levert veel kennis en inzichten op. Soms te voorspellen maar ook verassend. Bijvoorbeeld als het gaat om het effect van het onder water zetten: een veel gehoorde opvatting is dat daarmee de broeikasgasemissies naar 0 worden gereduceerd. Maar dat blijkt toch veel genuanceerder te liggen. Een grondwaterpeil van rond de 20 cm beneden maaiveld lijkt het theoretisch optimum. Ga er maar aan staan! Grondwaterpeilen fluctueren in percelen zonder gerichte maatregelen soms wel 50-80 cm door het jaar heen. Hoe krijgen we de grondwaterpeilen in de percelen dermate stabiel dat we daadwerkelijk zo gericht kunnen sturen? Een ingewikkeld vraagstuk want zowel de bodem als de doorlaatbaarheid van de bodem varieert.
Het eerste jaar Boeren bij Hoog Water heeft ons in ieder geval duidelijk gemaakt dat een veehouder er op managementgebied serieuze taken bij krijgt als het gaat om bodem en water. Voor de meesten nieuwe kennisdomeinen en extra knoppen om aan te draaien. Die bovendien ook behoorlijk kunnen ingrijpen op de bedrijfsvoering. De boer aan het waterroer is één, maar het zal nog een behoorlijke inspanning vragen om ook voldoende kennis over gericht boeren-watermanagement op te bouwen. Laten we beginnen in het onderwijs!
