We zijn begonnen op
de Hoogwaterboerderij
Kun je boeren bij een hogere grondwaterstand?
Wat gebeurt er met de bedrijfsvoering als de grondwaterstand stijgt naar 20 centimeter? En net zo belangrijk: biedt dit voldoende economisch perspectief ten opzichte van een traditionele melkveehouderij met een ontwatering van circa 50 centimeter beneden maaiveld? Het programma Boeren op Hoog Water onderzoekt sinds 2020 een aangepast bedrijfssysteem: een melkveebedrijf met hoge grondwaterstanden.
Daarvoor zetten we niet alleen kennis, techniek en innovatie in, maar ook de samenwerkingskracht van onderzoek, praktijk, waterschappen en overheden. Samen voor agrarisch perspectief op veen!
Aan welke knoppen kunnen we draaien?
Gedeputeerde Adri Bom-Lemstra over het programma Boeren op Hoog Water:
Boeren op Hoog Water; een kijkje op de Hoogwaterboerderij KTC Zegveld, deel 1
Op de boerderij doen we onderzoek naar:
Putdrainage
Om een hogere grondwaterstand te realiseren, is op de Hoogwaterboerderij een actief waterinfiltratiesysteem (AWIS of drukdrains) aangelegd. Dit is een watersysteem met onderwaterdrains, waarbij het drukverschil tussen het oppervlaktewater en het grondwater vergroot kan worden door in een wateraanvoerput het peil ten opzichte van het slootpeil extra te verhogen (meer infiltratie) of te verlagen (meer drainage).
Verschillende rassen
Voor dit onderzoek zijn op de Hoogwaterboerderij drie bedrijfssystemen ingericht met verschillende koeienrassen: Holstein- Friesian op laagwater, Holstein-Friesian op hoogwater en Jersey op hoogwater. Vergelijking van deze rassen biedt inzicht in welke type koe het meest rendeert bij hoog waterpeil.
Watermetingen
Actuele grondwaterstanden worden gemeten via peilbuizen per perceel en divers die continue het grondwaterpeil meten.. De doorstroming van de hoeveelheid water via de drains wordt gemeten met flow- en debietmeters. Ook het bodemvochtgehalte en de bodemtemperatuur worden bijgehouden. Rekening houdend met verdamping kunnen we vervolgens een waterbalans opstellen.
Broeikasgasmetingen
Vanuit een landelijk onderzoekprogramma worden in 5 regio’s in Nederland bij verschillende veensoorten de emissie van methaan gemeten. KTC Zegveld is een belangrijke locatie, omdat hier ook verschil tussen hoog en laag waterpeil gemeten wordt. Extra proeven zullen mogelijk gedaan worden om emissie van lachgas te meten op weide- en maaipercelen met verschillende waterpeilen.
Draagkracht
Meten van draagkracht is cruciaal om inzicht te krijgen of weiden of maaien nog mogelijk is. Dit heeft invloed op de mate waarin gras nog oogstbaar of benutbaar is in het bedrijfssysteem onder natte omstandigheden. Factoren die van belang zijn om te meten zijn: insporing, zodesterkte, indringingsweerstand, worteldiepte en -dichtheid, dichtheid zode en vertrapping van de bodem.
Land- en dierprestaties
Grasproductie, graskwaliteit en grasopname zijn belangrijk om te weten of optimaal melk produceren uit vers gras of graskuil mogelijk is, en wat het verschil is tussen het reguliere en hoogwater systeem. Naast deze landprestaties zijn de melk- en vleesproductie van de koeien belangrijk, evenals de gezondheid van de dieren. Op basis van de dieren land prestaties in het systeem bepalen we het effect van hoog water op de economische prestaties.